Conflicten krijgen vorm door gedrag van de partijen, door ruziegedrag dat escalerend en confronterend werkt. Je denkt en voelt misschien zelfs wel dat de ander aan het strijden is. Een tegenactie is onvermijdelijk. Je zoekt vergelding of je wilt wraak. Je bent getriggerd, er is iets mis. Het gedrag van de ander ervaar je als bedreigend en je wordt boos, geïrriteerd, geëmotioneerd, kwaad. Vanuit deze emotie reageer je naar de ander. Je raakt in een cirkel van herhaling. Jouw reactie triggert de ander weer. Niet reageren wordt uitgelegd als verliezen. Wat schuilt hier achter? Dat zal een mediator door vragen te stellen proberen te achterhalen. Wat zijn de intenties, welke belangen spelen er mee? Als mediator kun je dit conflict nog bijsturen door bv. gedragsregels af te spreken. Conflicten gaan vaak van kwaad tot erger. De partijen raken steeds verder uit elkaar, de emoties lopen nog verder op en het conflict wordt steeds heftiger. Om in een conflict te kunnen bemiddelen is het voor een mediator evident te onderzoek in welke fase het conflict zich bevind.
De escalatieladder van Glasl kent drie fasen waarin een conflict zit. In de eerste fase merken partijen wel dat er spanningen zijn, maar zijn ze vaak nog wel in staat er samen uit te komen. Voor partijen een win-win uitkomst. In de tweede fase gaat het om winnen-verliezen. Je wilt het van de ander winnen om je eigen belang veilig te stellen. Het conflict blijft wel "netjes" omdat partijen zich houden aan ethische principes.
In de derde fase maakt het niemand iets meer uit. Winnen is het allerbelangrijkst. Desnoods verliezen en dan maar samen de afgrond in. In de eerste twee fases kan de mediator nog een belangrijke rol vervullen. Zitten partijen in de derde fase, dan is het conflict vaak zo hoog opgelopen dat er door bijvoorbeeld de politie of een rechter moet worden ingegrepen.
Een onafhankelijke partij doet dan een uitspraak en je hebt op je eigen conflict geen invloed meer.
Willen partijen dit niet dan is het aan te raden om een derde partij in te schakelen, die onafhankelijk en onpartijdig de strijdende partijen ondersteunt om het conflict op te lossen. Je hebt dan altijd je eigen invloed op de uitkomst.